De Internationale Coördinerende Raad voor het Unesco Mens en Biosfeerprogramma heeft het KempenBroek op 5 juli erkend als Mens en Biosfeergebied. Het park ligt gedeeltelijk in Nederland en gedeeltelijk in België. Voor België is dit het eerste Biosfeergebied, voor Nederland het tweede, na de Maasheggen, dat in 2018 werd ingeschreven.
Unesco Biosfeergebieden gelden als proeftuin voor duurzame ontwikkeling. In gebieden met de Unesco-status worden nieuwe wetenschappelijke inzichten opgedaan en manieren gezocht om de mens meer in evenwicht te laten leven met zijn natuurlijke omgeving. Daarbij gaan innovatieve methoden van natuurbehoud en bescherming van biodiversiteit hand in hand met de sociaaleconomische ontwikkeling van een gebied.
Actueel
Het ‘Mens en Biosfeer’-programma van Unesco bestaat al sinds 1971 maar is zeer actueel: centraal staat het streven naar duurzame ontwikkeling waarbij lokale en regionale partijen, zoals overheden, bewoners, bedrijven, scholen, kennisinstellingen en ngo’s, samenwerken vanuit een gezamenlijke visie. Wereldwijd zijn er 748 biosfeergebieden in 134 landen (stand 2023) die als icoon voor duurzame ontwikkeling dienen.
Een Biosfeergebied moet belangrijke natuurlijke en culturele waarden hebben en enkele beschermde gebieden bevatten. Het moet representatief zijn voor een type landschap en/of marien gebied, zodat de resultaten van het Biosfeerproject elders kunnen worden gebruikt. Biosfeergebieden kunnen zowel uit natuur- als cultuurlandschappen bestaan. Puur natuur of wildernis is geen noodzaak.
Het KempenBroek
Door de eeuwenlange wisselwerking tussen mens en natuur worden in het KempenBroek natte gebieden afgewisseld met droge zandruggen. Het is een mozaïek van landschappen met moerassen, beekvalleien, vennen, bossen, heide en landbouwgebieden. Ook de dorpen en enkele steden liggen verspreid in of aan de rand van het gebied op de hogere gronden; ze huisvesten tegenwoordig zo’n 75.000 inwoners.
De landschappelijke diversiteit weerspiegelt zich in een rijke biodiversiteit. Het gebied heeft een belangrijke rol in behoud van habitats en soorten in Vlaanderen en Nederland. Voor enkele soorten speelt het zelfs een essentiële rol. Op economisch vlak is het KempenBroek, zowel het Vlaamse als Nederlandse deel, een belangrijk landbouwgebied dat instaat voor de voedselproductie. De laatste jaren neemt het belang van toerisme als onderdeel van een duurzame plattelandseconomie sterk toe.
Gebiedsgerichte samenwerking
“Met de erkenning van het KempenBroek als Unesco Biosfeergebied zetten het Regionaal Landschap Kempen en Maasland en de provincie Limburg andermaal een mijlpaal in Vlaanderen en Nederland op het vlak van gebiedsgerichte samenwerking. Het toont opnieuw aan dat bescherming van natuur en landschap hand in hand kunnen gaan met een duurzame sociaaleconomische ontwikkeling”, verklaart Bert Lambrechts, gedeputeerde Milieu en Natuur van de Belgische provincie Limburg en voorzitter van het Regionaal Landschap Kempen en Maasland.