Enschede wijst een flink aantal gebouwen op de campus van de Universiteit Twente (UT) aan als gemeentelijk monument. De gebouwen variëren van studentenhuisvesting, inclusief hun groene omgeving, tot een tennispaviljoen. Ook groen erfgoed, zoals het park met carillon, komt op de monumentenlijst.
Burgemeester en wethouders hebben het besluit genomen na uitgebreid onderzoek naar de cultuurhistorische waarden. De studie toont volgens het college aan dat de campus zijns gelijke niet kent in Nederland en dat het belangrijk is om dit erfgoed te beschermen.
Onderzoek
De Universiteit Twente, woningcorporatie Veste Wonen en de gemeente Enschede zijn al enige tijd in gesprek over hoe de campus er in de toekomst uit komt te zien. Daarom heeft de UT laten onderzoeken welke landschappen en gebouwen er uitzonderlijk zijn. Verschillende erfgoedorganisaties en architectuurexperts vragen al langer aandacht voor het bijzondere karakter.
Universiteit, woningcorporatie en lokale overheid hebben samen een aanpak opgesteld om het erfgoed beter te beschermen. Dat plan is positief beoordeeld door de gemeentelijke monumentencommissie.
Uniek gebied
Uit het onderzoek blijkt dat veel gebouwen een hoge cultuurhistorische waarde hebben. Maar ook dat de campus als geheel een voor Nederland onvergelijkelijk stedenbouwkundig en landschappelijk gebied is.
Toch zijn er nu slechts een paar beschermde monumenten op het UT-terrein. “Doel van de aanpak is ervoor te zorgen dat de Universiteit Twente haar karakter behoudt. En gelijktijdig te werken aan afspraken voor toekomstige ontwikkeling”, verklaart wethouder Jeroen Diepemaat (Erfgoed). “Het is bijzonder dat we in één klap zoveel panden beschermen, maar dit gebied is echt uniek voor Enschede, Twente en ons land”.
Hoogstandjes
Op de universiteit staan veel gebouwen van jong talent én bekende architecten uit de periode 1964-1975. De bijzondere patiowoningen van architect Herman Haan bijvoorbeeld zijn al rijksmonument. De oude mensa ‘de Boerderij’ van architect Piet Blom, bekend van de kubuswoningen in Rotterdam, is gemeentelijk monument.
Op de lijst van nieuwe monumenten staan de studentenhuisvesting flats aan de Calslaan van architect Willem van Tijen. Hij was dé man achter het masterplan voor de universiteit. Het gebouw ‘de Spiegel’, ook van zijn hand, wordt monument.
Een ander bijzonder gebouw is ‘de Cubicus’, met zijn brute betonnen gevels als eiland in een vijver. Ook de Hogekamp van architect Sam van Embden wordt als brutalistisch hoogtepunt in Nederland beschouwd. Het tennispaviljoen en het Paviljoen van architect Joop van Stigt zijn voorbeelden van hoe het Twentse landschap en architectuur kunnen samengaan.
Park met carillon
Een van de andere bijzonderheden op de lijst is het park met het bijzondere carillon van de wereldberoemde architect Gerrit Rietveld. Het carillon wordt gezien als zijn laatste werk.
Twee studentenhuisvestingscomplexen worden voorlopige gemeentelijk monumenten, waaronder de meisjeswoningen. Wederom uniek voor het land en symbool van vrouwenemancipatie in het academisch onderwijs. Andere waardevolle objecten en structuren op de campus van de UT worden nader onderzocht. En krijgen volgens de gemeente Enschede op termijn een passende bescherming.
Foto: Park en carillon UT Twente (foto Erfgoed Enschede).